Mozaika to technika dekoracyjna znana już w starożytności. Polega ona na układaniu ornamentu lub obrazu z małych elementów. W zależności od omawianego okresu historycznego do tworzenia mozaik wykorzystywano m.in. kamyki, szkiełka czy ceramikę.
Krótka historia mozaiki
Technika zdobienia przedmiotów mozaiką była stosowana już w starożytności. Najstarszą znaną nam mozaiką jest odkryta podczas wykopalisk mozaika z Uruk, której wiek szacuje się na pięć tysięcy lat. Ta sztuka dekorowania domów i przedmiotów była też bardzo ceniona w starożytnej Grecji i Rzymie. Popularność mozaik nie mijała mimo upływu setek lat i można śmiało powiedzieć, że wykorzystywano ją powszechnie do XIX wieku.
Technika tworzenia mozaiki
Tradycyjna mozaika to obraz lub ornament stworzony z niewielkich elementów, które umieszczane są wewnątrz lub na zewnątrz budynków. Powierzchnie, na których miała zostać umieszczona mozaika były pokrywane nie związaną jeszcze zaprawą wapienną, cementową lub żywicą pochodzenia roślinnego (najczęściej do tego celu wykorzystywano matyks z drzewa pistacji kleistej). Na takim klejącym podłożu autor układał poszczególne elementy mozaiki tworząc w ten sposób ostateczny wzór.
Rodzaje mozaiki
W zależności od tego jakiego materiału używali autorzy podczas tworzenia mozaiki wyodrębniono kilka ich rodzajów:
Opus barbaricum – to technika układania mozaik z otoczaków (kamieni pochodzących z koryt rzek lub z morza). Tego typu mozaiki znane są ze starożytnej Grecji. Zazwyczaj miały kolor biało- czarny. Niekiedy pojawiały się dodatkowo pola w kolorze żółtym, brązowym lub czerwonym.
Opus segmentatum – do tworzenia mozaiki w tej technice wykorzystywano kamienne odpady powstałe podczas prac rzeźbiarskich i kamieniarskich. Mozaiki tego rodzaju były wykonywane w okresie hellenistycznym.
Opus vermiculatum – nazwa tej techniki układania mozaiki pochodzi od słowa łacińskiego vermis – robak. Polega ona na układaniu wzorów, najczęściej obrazów, z ogromną dbałością o szczegóły. Aby odwzorować jak najdokładniej zaplanowany wzór, do ułożenia mozaiki wykorzystywano bardzo drobne elementy – niekiedy nawet o wielkości 1 mm, czyli wielkości robaka. Do wykonania tego typu mozaiki wykorzystywane były kamienie szlachetne, półszlachetne a także metale kolorowe takie jak np. srebro lub złoto.
Mozaiki dziś
Choć w opracowaniach poruszających tematykę tworzenia mozaik często można spotkać się z opinią, że w XX i XXI wieku zainteresowanie tego rodzaju techniką dekoracyjną nieco zmalało, to nie do końca jest to zgodne z prawdą. Dziś mozaika łączy w sobie funkcję użytkową i dekoracyjną i często pojawia się przede wszystkim w kuchniach i łazienkach. Nie tylko zastosowanie mozaiki się zmieniło, ale także materiały, z których jest wykonywana. Obecnie najczęściej można spotkać mozaiki z elementów ceramicznych lub szklanych.
